(برشی کوتاه از سلسله سخنرانی: مهارت امیدبانی در قرآن/ رمضان۱۴۰۱)

دو زنجیره ی امید و یأس

زنجیره اول:

1. باقیات الصالحات
2. بقیّه مِمّا تَرَک
3. روْحِ الله
4. اولُوا بَقیّه
5. بقیّه الله

زنجیره دوم:

1. یأس
2. خیب
3. قنُوط
4. ابلاس
5. ابلیس

باقیات!

پول، زینت حیات دنیا اما رایگان بخشی از آن، باقیات صالحات است. منصب، زینت دنیوی اما خدمت، باقیات صالحات است.

قرآن این باقیات را نه فقط بهترین ثواب بلکه بهترین آرزو و امید می شمارد(۴۶کهف).

باقیات صالحات نقطه شروع امید آفرینی در جامعه است. وحشت ها و اضطرابها را از زندگی اقتصادی و سیاسی و اجتماعی می گیرد.

موزه تجارب موفق!

امیدها و آرزوها، از خاطرات و تجارب موفق ارتزاق می کنند.

خداوند برای همراه کردن بنی اسرائیل با فرماندهی جوان، موزه موفقیت های گذشته این قوم را حاضر کرد! گنجینه عصای موسی و عمامه هارون و… یادآور موفقیت ها بود و به قوم امنیت می داد و موجب آرامش قلوب آنها می شد(۲۴۸بقره)

“بَقیِّه مِمّا تَرَکَ آلُ مُوسی” موزه تجارب موفق بود، ملت های دیگر هم میتوانند چنین داشته باشند مثل شنهای طبس و مزار اسطوره های مقاومت و…

اولوا بقیه!

همیشه فاعل از فعل خود قوی تر است. هرفعل فقط یک پرتو از فاعل است و دهها و صدها مثل آن قابل صدور از فاعل است.

برتر از “باقیات صالحات” و “بقیه ممّا ترک” و یادگارهای تجارب موفق، کسانی هستند که صاحب بقاء (اولوا بقیه) شده اند، جاودانه و نامیرا شده اند.

رمز این جاودانگی، نهی از فساد است(۱۱۶هود)

ابوذر در ربذه خفه و دفن نشد، تبعید و بیابان او را جاودانه کرد!

ابوذرها و عمارها بیشتر از باقیات و موزه ها، موجب امید و آرزو میشوند.

رَوح الله!

رَوح، هم ریشه  با رُوح است، نسبت “تنفس” و “جان” با هم دارند. رَوح، نسیم خنک و کمک نفس است.

“اولوا بقیه” شدن، مبارزه با مشکلات و انسدادها می خواهد. ابزار این مقاومت و امیدبانی با همه ناکامی ها، “رَوح الله” است. لا تَیأسُوا مِن رَوحِ الله(۸۷یوسف)

در انسدادها و بسته بودن راه ها، امید فرج داشتن با کمک نفس های الهی ممکن است که اهل ایمان و یقین بهره اش را دارند.

بقیه الله!

بقیه الله، بازمانده یک خانواده نیست صاحب بقاء و موجودی آرمانی و نامیراست که سر سلسله امیدهاست از اولوا بقیه تا باقیات و کارهای امیدآفرین!

او یک پیشنهاد رویایی و امید بخش (المُقَدَّمُ المَأمُول) است. آنهم آرزو و امیدی که وعده تحقق قطعی (المُؤمَّل) از خداوند دارد!

با بودنش جایی برای یاس نیست!

زنجیره ی یأس!

• آرزو و هدفی که بدان نمی رسی، “یأس” را “خیب” می کند.
• اگر بر همه ایده ها، استعدادها و توانها چتر انداخت، “قنوط” نام میگیرد.
• اگر به نهایت ناامیدی و ندامت رسید، “ابلاس” میشود!
• ابلاس، هم ریشه ابلیس و درد بی درمان اوست!

همانقدر که بقیه الله چشمه حیات و امید است، ابلیس چاه یأس و ناامیدی است. وقتی رگه هایی از یأس در خود دیدی بدان ابلیس تو را لمس کرده است!

محسن قنبریان

امیرالمومنین(ع) در خ۱۳۸ روز مهدی(ع) را به “آنچه نمی شناسید” (سیاتی غد بما لاتعرفون) معرفی می کند.

“نشانتان خواهد داد روش دادگری چگونه است!” (فیُریکم کیف عدلُ السیره)

می فرماید: او “غیر از حاکمان وقت” است و “کارگزاران همان حکومتهای موجود را بخاطر سوء اعمالشان مواخذه می کند!” (یاخُذُ الوالی من غیرها عُمّالَها علی مساوئِ اعمالهم[۱]).

جالب است نمی فرماید فقط والیان حکومتها را مواخذه میکند، بلکه همه کارگزاران متخلف حکومتهای وقت ظهور، مورد مواخذه اش هستند.

کانه می فرماید روش دادگری با مواخذه عُمّال سوء و کارگزاران متخلف شروع می شود چیزی که ظاهراً حکومت های وقت ظهور در آن کم دارند!

[۱] ر.ک:منهاج البراعه ج۸ص۳۵۱/ شرح ابن ابی الحدید ج۹ص۴۶

امام زمان(ع)، بقیت اللهِ قرآن است.

نه یعنی باقیمانده ی خدا! یعنی وجه باقی خدا. بقیت الله، «اولوا بقیه» میخواهد یعنی صاحبان بقاء قرآن اینان راچنین وصف میکند: «ینهون عن الفساد فی الارض»:  کسانی که از فساد در زمین جلوگیری میکنند[۱].  یاران بقیت الله، اولوا بقیه اند. اهالی قعود و بیطرفان در مقابل فساد و ظلم، راهی به بقیت الله ندارند.

محسن قنبریان

[۱] ۵۶/ هود