آلترناتیو و راه جایگزین امام خمینی برای حضور های مبتذل زنان (سر باز و لخت) در جامعه، حضور جدی و “دخالت در مقدرات اساسی مملکت[۱]” بود.(۵۷/۱۲/۱۳)

گرچه این دخالت منحصر در منصب گرفتن نیست لکن حضور در مجامع و نقش های اثر گذار، سهمی از آن است.

خدا خیرشان دهد آیت الله اراکی باز این جواز -حتی در سطح مجلس خبرگان- را اعلام می کند؛

لکن تجارب گذشته متاسفانه بین سیاست اعلامی و اِعمالی فاصله می بیند!

– خاطرات تلخ خانم گرجی -تنها زن حاضر در خبرگان قانون اساسی- صرفا یک نمونه تکرار نشده در این سطح است.
اولین تحجر پس از انقلاب در حوزه زنان

بدون جایگزین های اساسی برای زنان، آنها به خانه بر نمی گردند بلکه نقش های فیک، مبتذل و تقلیدی از غرب شایع تر می شود.

ممکن است بگویید آن زنان سر لخت صلاحیت ها و علاقه ای به خبرگان ندارند و زنان مجتهده ای که می توانند خبرگان روند هم با نرفتن، سراغ آن نقش ها و حضورهای مبتذل نمی روند!

در این مورد، حرف درستی است؛ اما اگر آن رویکرد محافظه کار درباره زنان (از مقدار واجب پوشش تا انحاء حضور اجتماعی) را به وسعتش ببینیم، مثل شهید مطهری حکم خواهیم کرد: آن مواضع و مصلحت اندیشی ها بی تاثیر بر ولنگاری ها نبوده است!

شهید مطهری به اینجور احتیاط ها و مصلحت اندیشی های دسته ای از فقهاء (در مصادیق دوره خودش) نقد متینی دارد؛ از کتاب فلسفه حجاب ص۲۵۲ تا ۲۵۷ بخوانید:

آنچه استاد شهید تصویر می کند، در کنار تهاجم فرهنگی غرب، دو لبه قیچی میشوند تا “زنِ انقلاب اسلامی” بارز و فراگیر نشود[۲]!

محسن قنبریان

[۱] سخنرانی در جمع بانوان قم (زن از دیدگاه اسلام)

[۲] مساله حجاب، مطهری، مرتضی، جلد: ۱، صفحه: ۲۵۲

(بمناسبت ایام وفات خدیجه کبری)

1. ام ورقه (بنت عبدالله بن حارث): حافظ کل قرآن و گردآورنده آن/ شرکت در بدر به آرزوی شهادت/ وعده شهادت از پیامبر گرفت و بعدا در زمان خلیفه دوم توسط غلام و کنیزش کشته شد.[۱]
   به حسب روایت مسند احمد، پیامبر به او دستور داد برای اهل خانه اش نماز را امامت کند. او موذنی داشت…[۲]
2. خیّره معروف به ام درداء کبری: زنی فاضل و صاحب نظر که راوی احادیث به تابعین شد.[۳]
3. شفاء عدویه: در جاهلیت هم کتابت می دانست. به حفصه -همسر پیامبر- نوشتن آموخت. پیامبر در مدینه به او خانه ای داد و برای قیلوله خانه او می رفت.[۴]
4. ام کلثوم(دختر عقبه): اولین زن است که پس از اسلام آوردن از خانواده (اموی ها) گریخت و پیاده از مکه به مدینه مهاجرت کرد[۵].
5. ام حبیبه (دختر ابوسفیان): با همسرش عبیدالله از مهاجران حبشه بود. همسرش آنجا مسیحی شد و بر همان دین مرد اما او مسلمان ماند. به عقد پیامبر درآمد. در ماجرای حدیبیه که پدرش (ابوسفیان) به خانه او آمد، زیرانداز پیامبر را از زیر پای او بخاطر نجاست شرکش برداشت…[۶]
6. رفیده انصاری: اولین پرستار اسلام و از زنانی که خود را وقف خدمات پرستاری به مجاهدان کرد.[۷]
7. لیلی غفاری: از پرستاران جنگهای پیامبر که تا همراهی با امیرالمومنین در جمل ادامه یافت.[۸]
8. ملیکه (دختر ملحان): داوطلب در جنگهای پیامبر/ پیامبر برای او دعای شهادت کرد/ پیامبر برای قیلوله خانه او هم می رفت/ در فتوحات شهادت گونه از دنیا رفت.[۹]
9. ربیع (دختر معوذ): از اعضای بیعت رضوان/ همراه پیامبر در نبردها و خادم مجروحان و آب رسان/ پیامبر خانه اش آمد و شد داشت.[۱۰]
10. اسماء (دختر یزید بن سکن): سخنور و شجاع و دلیر/ احادیث را برای دیگران روایت کرده است.[۱۱]
11. زینب (دختر خزیمه): همسر رسول الله(ص) شد/ اهل نیکوکاری بود بطوری که در نوجوانی در جاهلیت به ام المساکین مشهور بود.[۱۲]
12. لبابه (ام الفضل/ مادر ابن عباس ها): دومین زن مسلمان/ پس از بدر وقتی ابولهب، ابورافع -غلام پیامبر- را در اتاق زمزم کتک میزد، با عمود خیمه بر سر او زد، چند روز بعد ابولهب مرد.[۱۳]
13. اروی: نام برای عمه پیامبر و هم دختر عموی پیامبر؛ هردو شاعر و فصیح/ عمه از ترغیب کنندگان به پیامبر/ دختر عمو حامی امیرالمومنین هم بود و با معاویه احتجاجاتی دارد.[۱۴]
14. ام عماره (نسبیه دختر کعب بن عمر): بیعت عقبه با پیامبر/ مشهور به شجاعت/ حاضر در احد و حدیبیه و حنین و …/ در احد پس از فرار مردان مسلمان با دو پسرش ماند از پیامبر دفاع کرد.[۱۵]
15. خدیجه کبری(س): بسیار شریف و ثروتمند/ تاجر بزرک مکه/ مردانی در استخدام تجارت او بودند و بشکل مضاربه برایش تجارت می کردند.[۱۶]

محسن قنبریان

[۱] مسند احمد ج۶ص۴۰۵/الطبقات الکبری ج۸ص۴۵۸/ الاستیعاب ج۴ص۱۹۶۵

[۲] مسند احمد ج۶ص۴۰۵

[۳] الاصابه ج۴ص۲۲۸/الاستیعاب ج۴ص۱۸۳۴/ اُسد الغابه ج۷ص۱۰۰

[۴] الاصابه ج۴ص۳۳۳/ اعلام النساء ج۲ص۳۰۰

این موارد موید روایت مشهور : “طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه “(…) می باشد

[۵] الاستیعاب ج۴ص۱۹۵۳/الاصابه ج۸ص۴۶۳/المغازی ج۲ص۶۲۹

[۶] الطبقات الکبری ج۸ص۹۶وص۹۹و۱۰۰/ الاصابه ج۴ص۲۲۹/ الاستیعاب ج۱ص۱۸۳۴/ البدایه و النهایه ج۸ص۲۸/ در اینجا به وضعیت او پس از پیامبر و جانب داری از عثمان و حزب اموی نپرداختیم.

[۷] الاصابه ج۴ص۲۹۵/الاستیعاب ج۴ص۱۸۳۸/اسد الغابه ج۷ص۱۱۰/سیره ابن هشام ج۲ص۲۳۹

[۸] الاصابه ج۸ص۱۰۷/اسد الغابه ج۷ص۲۵۹/ الاستیعاب ج۴ص۱۹۱۰

[۹] الاصابه ج۴ص۴۳۳/البدایه و النهایه ج۸ص۸۱/ سیر اعلام النبلاء ج۲ص۲۲۹

[۱۰] الاصابه ج۴ص۲۹۳/ البدایه و النهایه ج۷ص۳۱۲/ الاستیعاب ج۴ص۱۸۳۷/اسد الغابه ج۷ص۱۰۷/اعلام النساء ج۱ص۴۴۲

[۱۱] الاصابه ج۴ص۲۲۹/الاستیعاب ج۴ص۱۷۸۷

[۱۲] الاستیعاب ج۴ص۱۸۵۳/ الطبقات الکبری ج۲ص۱۱۵/ اسد الغابه ج۷ص۱۲۹/ سیر اعلام النبلاء ج۲ص۱۵۴

[۱۳] الاستیعاب ج۴ص۱۸۰۷/الاصابه ج۴ص۳۸۵/ اسد الغابه ج۷ص۲۵۳و۲۵۴/سیر اعلام النبلاء ج۲ص۲۲۸

[۱۴] الاصابه ج۴ص۲۲۲وص۲۲۷/ الطبقات الکبری ج۸ص۴۲وص۵۰

[۱۵] بعدا در زمان ابوبکر دستش در جنگ قطع شد الاستیعاب ج۴ص۱۹۴۸/ الطبقات الکبری ج۸ص۴۱۲/ اعلام النساء ج۵ص۱۷۱

[۱۶] تعبیر الطبقات الکبری این است:

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ عَنْ مُوسَى بْنِ شَیْبَهَ عَنْ عَمِیرَهَ بِنْتِ عُبَیْدِ اللّٰهِ بْنِ کَعْبِ بْنِ مَالِکٍ عَنْ أُمِّ سَعْدٍ بِنْتِ سَعْدِ بْنِ الرَّبِیعِ عَنْ نَفِیسَهَ بِنْتِ أُمَیَّهَ أُخْتِ یَعْلَى بْنِ أُمَیَّهَ سَمِعْتُهَا تَقُولُ‌: کَانَتْ خَدِیجَهُ ذَاتَ شَرَفٍ وَ مَالٍ کَثِیرٍ وَ تِجَارَهٍ تَبْعَثُ إِلَى الشَّامِ فَیَکُونُ عِیرُهَا کَعَامَّهِ عِیرِ قُرَیْشٍ‌. و کَانَتْ تَسْتَأْجِرُ الرِّجَالَ و تَدْفَعُ الْمَالَ مُضَارَبَه

حجت الاسلام محسن قنبریان

• الان برای زنان نقش‌هایی داریم که ده سال پیش نداشتیم. این نقش‌ها به‌واسطه‌ی رسانه ایجاد شده‌اند. مثلاً خیلی از بلاگرها زن هستند. یکی از این جریان‌های حامی، جریان سرمایه‌داری است که زن را کالا می‌بیند.
• ما حضور اجتماعی زن از نگاه غرب‌زده را پذیرفتیم؛ اما نقش‌های آنها را نمی‌پذیریم. در حال حاضر نقش‌ها به سوی ابتذال و تبرج در حال جابجایی است.
• ستیز ما با جریان مدرن این است که نه تنها تساوی حقوق زن و مرد را می‌پذیرد؛ بلکه دنبال درست‌کردن تشابه نقش در دو جلوه‌ی سرمایه‌داری و فمنیستی است.
• انقلاب اسلامی با تحجر ستیز داشت تا بتواند حضور اجتماعی زن را تأمین کند؛ اما جریان «فمنیست» دنبال این است که زن، نمای مردانه پیدا کند.

مطالعه یادداشت در سایت فکرت

مطلب مرتبط: مساله زن در جمهوری اسلامی؛ از گفتمان تا میدان

 فیلم کامل نشست مساله زن در جمهوری اسلامی؛از گفتمان تا میدان
حجت الاسلام قنبریان

مرکز مطالعات فرهنگی تیام وابسته به پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام برای فهم دقیق از وضعیت موجود بانوان بدحجاب، سراغ بانوانی در شهر تهران رفته‎ که از منظر عرف، حجاب کامل ندارند.

این مرکز نمونه خود را از بین خانم‏ هایی با آرایش غلیظ تا آرایش ملایم، پوشش با مانتوهای کوتاه و جلو باز، هودی، پافر، کاپشن، پالتو، شال و روسری و مانند آن‌که بخش ‏هایی از بدن و موی آنان پیدا بوده، انتخاب کرده است.

در این پیمایش با نمونه ۱۰۳۳ نفری از بانوان بالای ۱۸ سال به‌صورت حضوری در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران به‌صورت تصادفی-خوشه‎ای در بازه زمانی ۱۵ تا ۲۰ بهمن سال ۱۴۰۱ مصاحبه صورت گرفته و اعتبار محتوایی و صوری پرسشنامه و پایایی آن با دریافت نظر کارشناسان مورد تأیید قرار گرفته است.

(دربخشی از نظر سنجی آمده:)
همراهی بانوان بدحجاب با اغتشاشات و اعتراضات خیابانی:
از نتایج قابل‌توجه دیگر این نظرسنجی این است که ۶۴/۵ درصد آنان با اعتراض آشوبی در خیابان، بازار و دانشگاه موافق هستند؛ بنابراین نمی‏‌توان نتیجه گرفت که اعتراضات خیابانی ریشه‌‏های ضد حاکمیت دینی و کشف حجاب دارد؛ بلکه همین بانوان علیرغم موافقت با اغتشاش نگاه متفاوتی با برساخت های رسانه ای دارند. لذا به نظر می رسد تا زمانی که زمینه اعتراضات قانونی فراهم نباشد این گرایش برای رساندن صدای اعتراض وجود داشته باشد.

برای آگاهی از نتایج نظرسنجی کلیک کنید.

بخشی از این نتایج در روزنامه فرهیختگان مورخ ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ به چاپ رسیده است.

بخشی از نتایج منتشر شده در روزنامه فرهیختگان مورخ ۲۵ اسفند ۱۴۰۱؛

شامل:

• مقدمه
• چگونگی نمونه گیری
• شاخصه های پرسشنامه
• کنترل خودسانسوری در پرسشنامه
• نتایج نظرسنجی به همراه تحلیل

«روایت زن ایرانی»؛ ویژه‌نامه سیزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار منتشر شد.

آنچه در این ویژه نامه میخوانید:

• نسبت خانه‌نشینی زن با کالا انگاری او؛ تقریری از سخنرانی حجت‌الاسلام محسن قنبریان
• آسیب شناسی نقش رسانۀ ملی در بازنمایی نقش زنان، دکتر فرج الله هدایت نیا
• یادداشت دکتر رقیه فاضل؛ دکتری علوم تربیتی، درباره سرمایه‌داری و فرصت فکر‌ کردن زنان
• یادداشت رقیه رودسرایی؛ نویسنده کتاب انقلاب ژاکت‌های دکمه‌دار
• بت دوگانه‌ی(خانه‌داری-فعالیت اجتماعی) را بشکنیم! ، مهدی تکلو، دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
• یادداشت‌هایی درباره فیلم‌های با موضوع زن در ادوار جشنواره مردمی عمار
• مفرد مونث غائب؛ گفت‌و‌گو با مریم برزویی، کارشناسی حقوق و طلبه سطح دو
• معرفی کتاب مَنَم یه مادرم؛ روایت هایی از سبک تربیتی والدین شهدا
• همچنین گفتارهایی از فاطمه دلاوری پاریزی، احمد عسگری، ملیحه بخشی‌نژاد و…

جشنواره مردمی فیلم عمار

دریافت «روایت زن ایرانی» | “دریافت از پیوند کمکی“

دو روز از فرمایشات مهم حضرت آقا درباره زنان و خانواده می‌گذرد و تقریباً نتیجه‌اش در رشد همگرایی جامعه حزب‌الهی تا جایی که برای بنده مشهود است، تقریباً هیچ است!

همه کسانی که از قبل موضعی دارند، جملاتی از حضرت آقا را گزینش کرده‌اند و بر درستی دیدگاه خود با تأکید بر «فصل الخطاب بودن کلام رهبری» اصرار می‌ورزند!

تقریباً گفتگویی شکل نمی‌گیرد و رفت و برگشت‌ها، بیشتر شبیه «بیانیه‌های سیاسی پی در پی» است تا «گفت و شنودی فرهنگی»!

کسی را ندیده‌ام که با فرمایشات حضرت آقا تکان قابل توجهی خورده باشد، کأنه آنچه در پوشش گفتگو انجام می‌دهیم را بیشتر ابزاری برای ابراز و تحمیل دیدگاه خود می‌دانیم، تا مجالی برای تأمل و شنیدن و آموختن!

ایده گفتمان انقلاب اسلامی در برخورد با حجاب را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد؛

    این ایده مرزهای روشنی با جریان توسعه‌خواه، مدیران التقاطی و جریان تحجر دینی دارد و در ذیل انگاره‌ پیشرفت قابل صورت‌بندی است:

بی‌تردید اهمال نسبت به بی‌حجابی، اشتباهی جبران‌ناپذیر است.

هیچ توجیهی در به تعویق انداختن توجه و حساسیت نسبت به مقوله حجاب، پذیرفتنی نیست.

باید حاکمیت در مسئله حجاب، مورد مطالبه و امر به معروف ونهی از منکر قرار گیرد.

در برخورد با پدیده بی‌حجابی، «تمرکز بر برخورد انتظامی و قضایی» ایده‌ای متحجرانه است.

مهمترین عامل رشد بی‌حجابی، تحقق پروتکلهای ایده توسعه  غربی در کشور، توسط جریان مدیران التقاطی و در میانه‌ی چُرت خرگوشی جریان متحجر است.

برخورد انتظامی و قضایی با بی‌حجابی حتما باید در جای خود مورد تأکید قرار گیرد.

امر به معروف و نهی از منکر درباره حجاب، نباید منجر به نفرت آفرینی و برچسب زنی ضد انقلابی و ضد دینی به بی‌حجابان شود.

ایده گفتمان انقلاب اسلامی درباره بی‌حجابی را می‌توان در میان این سلب و ایجابها بهتر فهم کرد:

1. در این ایده، اینگونه نیست که بی‌حجابی را باید پذیرفت و با آن کوتاه آمد؛ هرگز!
   بلکه بدان معناست که در برخورد با بی‌حجاب، نباید نقطه برخورد را فقط نکته آشکار و هویدای آن در خیابان قرار داد.
2. در این ایده، اینگونه نیست که بی‌حجابی اهمیت ندارد و باید مواجهه با آن را به بعد موکول کرد؛ هرگز!
   بلکه بدان معناست که ما با مجموعه‌ای از منکرها مواجه هستیم که بنا به فرمایش رهبری مسئله بی‌حجابی به صورت مستقیم در رأس آنها نیست. از امروز باید مبارزه با بی‌حجابی را با شدت و حدّت ادامه دهیم، ولی در ضمن یک منظومه و نظام امربه معروفها و نهی از منکرها که در آنها رعایت اولویتها شده باشد. بی‌حجابی، پیوست فرهنگی فرآیند توسعه مدرن است که متأسفانه آگاهی و به تبع آن، حساسیتِ جریان دینی به علت وجود سه دیگری گفتمان انقلاب اسلامی (جریان غربگرایی، مدیران التقاطی و تحجر دینی) درباره آن کم است.
3. در این ایده، اینگونه نیست که حاکمیت، وظیفه‌ای در قبال بی‌حجاب ندارد؛ هرگز!
   بلکه بدان معناست که از حاکمیت باید مطالبه حساسیت به مقوله حجاب داشته باشیم و از او بخواهیم که از یک بام و دو هوای خواستن و نخواستن رشد فرهنگی و از جمله حجاب بیرون بیاید. باید به او بفهمانیم که مطالبه ما فقط بر روی برخورد انتظامی و قضایی با حجاب نیست، بلکه حاکمیت باید در وهله‌ی اول، همه تصمیمات غلطش را در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی که بر مقوله «فرهنگ اسلامی ـ ایرانی» و از جمله «حجاب زنان» تأثیرات منفی می‌گذارد، متوقف کندو از دوگانه «سیاست‌زدگی در شعار» و «سیاست‌زدایی در عمل» دست بردارد که نتیجه آن چیزی نبوده است تاکنون جز «هویت‌زدایی انقلابی»؛ و البته به میزان شدت و جدیتش در این کار، برخورد انتظامی و قضایی را در دستور خود قرار دهد. (تقدم دولت‌سازی بر جامعه‌سازی)
4. در این ایده، اینگونه نیست که باید امر به معروف زبانی و همگانی را از دستور کار خارج کرد؛ هرگز!
   بلکه بدان معناست که در برخورد با بی‌حجابی، خط قرمز امر به معروف و نهی از منکر عمومی این است که نباید «نفرت‌آفرینی» کند و دلها را از هم دورتر نماید؛ نباید با برچسب «ضد انقلابی» و «ضد دینی» همراه باشد؛ نباید به گسست اجتماعی بینجامد؛ نباید اولویتها نادیده انگاشته شود؛ باید از منظر برادری و رحمت باشد؛ باید دلسوزانه و متعهدانه باشد؛ باید به دور از عصبانیت و خشم باشد. باید متوجه بود که مقوله بی‌حجابی هرچه باشد، بیش از هرچیز درمانش منوط بر «هویت‌زایی انقلابی»است که هم می‌تواند حاوی عنصر جهت است و هم امکان کنش و تأثیر اجتماعی را فراهم می‌کند و هم بستری است برای رشد عقلانیت و آگاهی….