درسهای نهج البلاغه

شرح خطبه ۲۱۶

جلسه ششم / ۵بهمن۱۴۰۳

حجت الاسلام قنبریان

دانلود سخنرانی «۰۳۱۱۰۵ – شرح خطبه ۲۱۶» | “دانلود از پیوند کمکی“

فراز:

وَ أَعْظَمُ مَا افْتَرَضَ سُبْحَانَهُ مِنْ تِلْکَ الْحُقُوقِ حَقُّ الْوَالِی عَلَى الرَّعِیَّهِ وَ حَقُّ الرَّعِیَّهِ عَلَى الْوَالِی، فَرِیضَهٌ فَرَضَهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِکُلٍّ عَلَى کُلٍّ

یک نکته تکمیلی جلسه قبل؛

حقوق علیه دولت در قوانین موضوعه:

1. جایی که دولت تصدی دارد
2. جایی که نقش حاکمیتی دارد

استیفای این دو حق: ۱. قضایی / ۲.سیاسی(مجلس شورای اسلامی)

چرا اعظم حقوق متقابل، در رابطه حاکم مردم است؟!

نتیجه اش در فراز:

فَجَعَلَهَا نِظَاماً لِأُلْفَتِهِمْ وَ عِزّاً لِدِینِهِمْ ؟!

فراز :فَلَیْسَتْ تَصْلُحُ الرَّعِیَّهُ إِلَّا بِصَلَاحِ الْوُلَاهِ، وَ لَا تَصْلُحُ الْوُلَاهُ إِلَّا بِاسْتِقَامَهِ الرَّعِیَّهِ؛ دوری نیست!

صلاح رعیت به صلاح ولات؛ صلاح ولات به استقامت رعیت (نه صلاح رعیت)!

استقامت بر همان حقوق متقابل!

بیانی لطیف از علامه طباطبایی در اینباره (ترجمه المیزان ج۳ص۳۹۴و۳۹۵):

– برای حذر از ارباباً من دون الله و سلطه یک طبقه یا فرد: اراده و خواست آنها تحمیل نشود الا همان مقدار اراده و خواست دیگران تحمل شود!

تایید از حکمت ۱۶۴

+ حکومت با مقدوراتش می تواند بدون تحمل اراده مردم، اراده خود را تحمیل کند؛ پس آن حقوق متقابل در اینجا اعظم فریضه الهی است.

دستور مجلس عام برا ضعیفان در عهدنامه مالک اشتر مبنی بر: شنیدن درشت گویی آنها از این قبیل است.

اگر از شعار “از رودخانه تا دریا” و “استعمار زدایی” نمیدانید اینجا بخوانید!

منظور: از رود اردن تا مدیترانه، یک کشور فلسطینی با یک دولت از اهالی آن (+آوارگان) منهای اشغالگران است.

۱۹۶۰سازمان آزادیبخش از این شعار برای “استعمار زدایی” و ۱۹۶۹برای یک کشور دموکراتیک واحد برای اعراب و یهودیان، بجای اسرائیل استفاده کرد. اما تجاوزهای اسرائیل و حمایت قدرتهای جهانی به پیمان اسلو و کوتاه آمدن از این شعار انجامید!

این شعار را فقط جمهوری اسلامی و مقاومت(حزب الله و…) نگه داشت. رهبر انقلاب راه حل فلسطین(بخوانید) رافقط چنین رفراندومی برای یک کشور و یک دولت فلسطینی خواند؛ بعدا فلسطینی ها تصمیم بگیرند با مهاجران یهودی چه کنند؟

این ایده را ج.ا در اسناد بین المللی هم ثبت کرد.

 اما آرزو جلوه می کرد و فضای جهانی چیز دیگر بود!

حماس در منشور سال۲۰۱۷ خود دوباره احیایش کرد!

مقاومت مسلحانه از قسام تا حماس برای تحقق این شعار(در مقابل ایده دو دولتی اروپایی ها) موجب شد اسرائیل از شعار “نیل تا فرات” تنزل و همین “بحر تا نهر” را بگوید اما برای اسرائیل! (مانیفست انتخاباتی حزب لیکود۱۹۷۷)

با کمال ناباوری پس از طوفان الاقصی و جنایات اسرائیل این شعار در خیابان های اروپا و آمریکا برای فلسطین بانگ زده شد!(بخوانید) حتی معاون نخست وزیر اسپانیا از آن گفت!

در مقابل آمریکا، انگلیس، آلمان و… این شعار را یهود ستیزانه و خشونت آمیز خوانده برایش جرم انگاری کردند!

در ویدئو می بینید استاد اسرائیلی همان شعار اصیل را می گوید!

محسن قنبریان

درسهای نهج البلاغه

جلسه پنجم / ۲۱دی۱۴۰۳
حجت الاسلام قنبریان

▫️فراز: ثُمَّ جَعَلَ سُبْحَانَهُ مِنْ حُقُوقِهِ حُقُوقاً افْتَرَضَهَا لِبَعْضِ النَّاسِ عَلَى بَعْضٍ، فَجَعَلَهَا تَتَکَافَأُ فِی وُجُوهِهَا وَ یُوجِبُ بَعْضُهَا بَعْضاً وَ لَا یُسْتَوْجَبُ بَعْضُهَا إِلَّا بِبَعْضٍ

1. این حقوق متکافئ در مقام جعل و اهلیت، این ملازمات را دارد یا در مقام استیفاء هم؟!
   مثال از حق نفقه و حق تمکین
   مثال از حق حاکم و رعیت(نامه ۵۰)
2. استیفاء حق با کیست؟
   فرق بین حق معین و مفروز با کلی و مشاع
   – فرق تقاص با برداشتن فقیر از مال زکاتی؟
   اگر حقوق قانونی صنف و طبقه ای داده نشد؟!
   آیا دولت هم در ضرر به حقوق مالی ضامن می شود؟!
3. چقدر تخلف، مجوز نقض طرف مقابل می شود؟!
   روایت قرب الاسناد
   سازوکار حَکَم در نامه۵۴
4. پیدایش نهادهای دیگر در حکومت و نوعی تفکیک قوا
   فخذوا هذا من امرائکم…

دانلود «۰۳۱۰۲۱ – شرح خطبه ۲۱۶» | “دانلود از پیوند کمکی“

درسهای نهج البلاغه

جلسه چهارم / ۷دی۱۴۰۳
حجت الاسلام قنبریان

• فراز: لا یَجْرِی لِأَحَدٍ إِلَّا جَرَى عَلَیْهِ، وَ لَا یَجْرِی عَلَیْهِ إِلَّا جَرَى لَهُ؛ وَ لَوْ کَانَ لِأَحَدٍ أَنْ یَجْرِیَ لَهُ وَ لَا یَجْرِیَ عَلَیْهِ لَکَانَ ذَلِکَ خَالِصاً لِلَّهِ سُبْحَانَهُ دُونَ خَلْقِهِ، لِقُدْرَتِهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ لِعَدْلِهِ فِی کُلِّ مَا جَرَتْ عَلَیْهِ صُرُوفُ قَضَائِهِ، وَ لَکِنَّهُ سُبْحَانَهُ جَعَلَ حَقَّهُ عَلَى الْعِبَادِ أَنْ یُطِیعُوهُ وَ جَعَلَ جَزَاءَهُمْ عَلَیْهِ مُضَاعَفَهَ الثَّوَابِ، تَفَضُّلًا مِنْهُ وَ تَوَسُّعاً بِمَا هُوَ مِنَ الْمَزِیدِ أَهْلُهُ.
• بیان علامه تهرانی: تیغ دولب بودن حق!
• در متقابل بودن حق، تصویر به گونه دیگری می شود: حق در مقابل حق؛ نه حق در مقابل تکلیف!
• لازمه این فراز: مساوات در برابر قانون!
  (نظر برخی فقهاء و حقوق دانان)
• معنای مساوات در تنبیه الامه محقق نائینی(ص۱۰۰تا۱۰۶):
  – اصل طاهر مساوات/ از اشرف قوانین مبارکه
  – مساوات همه در جمیع نوعیات
  – بعد از اصل آزادی، مساوات شرط برای ولایتیه بودن حکومت
  – اختلاف اصناف مکلفین نسبت به انحاء تکالیف؟
• اشاره ای به شواهد ۱۴ گانه از روایات در اثبات مساوات
• چرا حق در مورد خداوند متقابل نیست؟(بیان شهید مطهری)

دانلود «۰۳۱۰۰۷ – شرح خطبه ۲۱۶» | “دانلود از پیوند کمکی“

از سلسله درسهای نهج البلاغه در مورخه ۱۷ دی ماه ۱۴۰۳، جلسه شرح خطبه ۲۱۶ توسط حجت الاسلام قنبریان منتشر می‌شود.

دانلود سخنرانی «۰۳۱۰۱۷ – شرح خطبه ۲۱۶» | “دانلود از پیوند کمکی“

جلسه سوم / ۲۳آذر۱۴۰۳
حجت الاسلام قنبریان

اهم نکات جلسه قبل
آیت الله خامنه ای “مثل الذی لی علیکم” را “همان مقدار” تفسیر کردند(۱۴۰۳/۴/۵)

فراز “فالحق اوسع الاشیاء…”
مقام تواصف / و مقام تناصف حق!
آیا همان مقام تمتع حق و مقام استیفاء است؟!

معنای تواصف و تناصف
 احتمال درست تر در “فالحق اوسع الاشیاء فی التّواصف”

تفسیر درست و کامل “و اضیقها فی التناصف”
– تناصف بین حاکم و رعیت در تمتع حق و استیفای آن
– شاهدی از عهدنامه مالک اشتر
تناصف اعم از مقام تمتع و استیفای حق است.

دانلود سخنرانی «شرح خطبه ۲۱۶» | “دانلود از پیوند کمکی“

ادامه خواندن سخنرانی/ شرح خطبه ۲۱۶ ←

درسهای نهج البلاغه
شرح خطبه ۲۱۶
جلسه دوم / ۹آذر۱۴۰۳
حجت الاسلام قنبریان

فراز اول: فقد جعل الله لی علیکم حقاً بولایه امرکم و لکم علیّ من الحق مثل الذی لی علیکم

 ۴ مقدمه:

1. موافقین و مخالفین وجود حق!
2. حق، جعل و اعتبار متکی به تکوین
3. حق/ حکم/ تکلیف؛ چه تفاوتی می کند چیزی را حق یا حکم بدانیم؟!
4. دو مقام حق: جعل حق (اهلیت تمتع) / اجراء و استیفاء حق (اهلیت استیفاء)

شرح فراز:

1. جعل الله… حقاً ؛ جعل و اعتبار الهیِ حق
2. “لی علیکم” و “لکم علیّ” ؛ حق مصطلح است یا حکم است؟!
3. “مثل الذی لی علیکم” ؛ حق متقابل
   – حق متقابل غیر از تقابل حق_تکلیف است!
   – حق متقابل متکافوء بین حاکم و مردم!
   – سخن محمد عبده اول این خطبه
4. “مثل الذی”؛ در حق بودن(نه متعلق)
   – در اهلیت تمتع و اهلیت استیفاء؟!

دانلود سخنرانی «شرح خطبه ۲۱۶» | “دانلود از پیوند کمکی“

ادامه خواندن سخنرانی/ شرح خطبه ۲۱۶ ←