جلسه بیست و پنجم «سلسله درس‌های نهج البلاغه»، مورخه ۲۹ بهمن ماه ۱۴۰۰ به همّت هیات راه فاطمه(س) قم برگزار شد. صوت این جلسه منتشر می‌شود.
جلسه بیست و پنجم «سلسله درس‌های نهج البلاغه» | “دریافت از پیوند کمکی“
تفاوت یک جنبش فیک و تبرّجی با یک جنبش اصیل و مکتبی
- فرق اُمّ زمل و صاحب جمل با زهرا(س) و زینب(س) در چیست؟
- فرق در فرم و محتواست!
- عناصر فرمی و محتوایی یک جنبش تبرجی در خطبه ۱۳ نهج البلاغه…
تفاوت یک جنبش فیک و تبرّجی با یک جنبش اصیل و مکتبی
یک جنبش و حرکت اجتماعی دارای دو رکن است: فرم / محتوا
اصالت یا فیک شدن، نجیب یا تبرجی بودن به هردوست.
فرق اُمّ زِمل و صاحب جمل با زهرا(س) و زینب(س) در چیست؟!
– در جمل یا ناقه نیست!
– در خانه گزینی یا اجتماعی شدن نیست!
– در فرم و محتوای جنبش اجتماعی_سیاسی شان است.
– خسارت بزرگ انحصار در دوگانه ی: خانه گزینی _ جنبش تبرجی است. انقلاب اسلامی آمد شقّ سوم را احیاء کند: جنبش اجتماعی اصیل زن.
آیه ۳۳ احزاب خطاب به همسر پیامبر(ص) و نهی از تبرج و جلوه کردن های جاهلیت است؛ خطبه ۱۳ نهج البلاغه عکس هوایی از جنبش اجتماعی آن تبرج است. سیمای جمعی آن حرکت را باز می گوید.
– از این دو فرم و محتوای جنبش تبرجی قابل کشف است
فرم
خطاب حضرت به جمعیت آن جنبش و شورش اینهاست:
– جُند المَراه/ اَتباع البهیمه: لشکر آن زن شدید اما تبعیت کننده از آن شتر زبان بسته بودید!
– رغا فَاجبتُم و عُقِرَ فهَربتم: نعره که می کشید می جنبیدید ، وقتی پی شد(چارپایش قطع شد) فرار کردید!
جنبش فیک و تبرجی اینجور است. نمایشی است. جمل شتری خاص بود قوی و بلند که کار پرچم را هم می کرد. اما بهیمه است یعنی متکلم و عاقل نیست، مبهم گو است. حرکت تبرجی هم همین را می خواهد. با نعره اش سپاه هیجان کند! ۷۰نفر آوردند افسارش را بگیرند، در حالیکه یک نفر بیشتر نیاز نبود؛ می خواستند تقدسش دهند! لذا از کرک و پشم و بولش تبرک و شفاء می بردند!
حضرت امیر(ع) وقتی دید فرمود: ویلکم اعقروا الجمل فانه شیطان: وای برشما این شتر را پی کنید که شیطان است! حتی دستور داد لاشه را آتش زده و خاکستر را به باد دهند(مثل عجل سامری)!
همسر پیامبر هم وقتی برآن نشست، خود را شبیه پیامبر(ص) در بدر نشان داد! مقداری خاک برداشت و به طرف سپاه حضرت باد داد و نفرین کرد: شاهت الوجوه! رویشان نابود باد!
اینها فرم یک حرکت تبرجی و جنبش فیک است.
– امروز به کمک رسانه و مجاز آسانتر و قوی تر هم انجام می شود. آزادی یواشکی و دختران انقلاب و…!
فاطمه(س) هم بر استر نشست و درب خانه ها رفت. زینب هم ناقه سوار و چهل منزل شهر به شهر رفت. همراه حضرت امیر(ع) در صفین و شاید همین جمل زنانی مثل زرقا و ام الخیر و سوده و… بودند. چرا آنها تبرج اینها اصیل؟!
اول تفاوت در فرم است:
– اینجا با نعره بهیمه یا جلوه مجازی، ایست و حرکت اتفاق نمی افتاد با کلام و بیان و احتجاج جنبش آفرینی می شد.
– با جلوه فروشی و تشبّه به آنچه واقعیت ندارد هم فریب ساخته نمی شد. مردم کوفه از خطبه زینب(س) کلام علی(ع) را تبادر کردند نه او ادا و اطوار درآورده باشد!
محتوا
حضرت در خطبه۱۳ انسانِ جنبش فیک و تبرجی را به حسب محتوا و کیفیت معرفی می کند. سه ساحت عقل و نفس و جوارح او هرکدام اُفت و آفتی دارد که پیرو یک حرکت فیک و تبرجی می شود:
– “اخلاقکم دقاق”: خلق و خوی تان پَست است. اخلاق سِفله گی و دون صفتی و فرومایه گی اصلی ترین عامل جذب به حرکتهای تبرجی و تو خالی است.
– “عهدکم شقاق”: عهد و پیمانتان ناپایدار و گسسته است! بین همه اعمال در جوارح روی عهد می رود. جمله پارادکسیکالی است! عهد، اقتضاء استحکام داد، شقاق اصلا گسست است! عهد اینان عین گسست است. ائتلاف هایی که عین تفرقه است، آنی و منفعتی است.
-“دینکم نفاق”: دین و باورتان هم نفاق است. یعنی در عمیق ترین لایه (عقل) دچار شک و تردید و این سو، آنسو کشیده شدن هستند. این مستعد بُر خوردن به یک جنبش فیک و تبرجی است.
-” المُقیم بین اظهرکم مُرتهن بذنبه”: کسی که اقامت در شما گزید، در گرو گناه خود است.
اینجا توجه به عنصر اتصال به هم این جماعت است. خیلی لطیف می فرماید. مثل وقتی شما رهن و گروئی پیش کسی می گذارید ، می فرماید : گناهشان آنها را گرو گذاشته!
یعنی اقامتشان در جنبش بخاطر امیال پست و سفره طمع و… است
- مقابل اینها در جنبش اصیل و مکتبی، خصائص عالی است:
– ایمان به خدا و حقائق راستین. پشت جنبش سالها علم و تحقیق است نه شک و تردید.
– اخلاق متعالی. برای زیاده خواهی ها یا از سر ترسها نیست. نه برای ریا است نه سُمعه و شرارت.
نه چون یک سیلی ظالمانه خورده، همه چیز را زیر سئوال می برد و نه چون الان محترم است ادعای سیلی های ظالمانه را بدون بررسی می گذارد!
– عهدشان هم استوار است. عهد با امامت رزق هرصبح آنهاست. عهد با ارزشهای اصیل انسانی و اسلامی مثل عدالت و آزادی و مساوات و…
جنبش حاصل از این عهد اصیل و مکتبی خواهد شد.
* تفصیل را در فایل صوتی بشنوید