- کالا و خدمات را گران خواهد کرد!
گرانی، یک موجود مختار و آدم مکلفی نیست که امر و نهی بپذیرد. بشود او را حبس کرد یا مثل اشرار دستگیرش کرد! گرانی حاصل از رابطه علّی بین پدیده های اقتصادی است:
– سه برابر شدن قیمت بنزین خود موجب رشد تورم(۴واحدی بقول رئیس بانک مرکزی) می‌شود.
– ماهی ۳۰هزار میلیارد پرداخت یارانه بنزین به ۱٨میلیون خانوار، با افزایش نقدینگی در جامعه، تورم مضاعف موجب می‌شود.
– این مبلغ بزرگ دست خانوارها، تقاضای کالا و خدمات را افزایش می‌دهد.
– افزایش تقاضا -بخاطر برخی مشکلات تولید- نسبت مساوی با عرضه پیدا نمی‌کند.
از اینرو گران شدن کالا و خدمات امری قهری خواهد بود.
ساده کردن بحث به اینکه فلان کالا چه ربطی به بنزین دارد؟! همانقدر سادگی است که با دادن سهمیه به حمل و نقل عمومی منتظر باشیم گرانی مهار شود.
در روابط پیچیده اقتصادی -بخصوص در کشور ما- افتادن این سنگ در آب حوض تا دیواره حوض موج می‌سازد.
وقتی بخاطر رشد نقدینگی، تقاضا بیشتر شود و متقابلا یارانه‌ای اضافی به بخش تولید داده نشده باشد، فروش اجناس به قیمت کنونی موجب ورشکستگی بیشتر تولید می‌شود. واقعی کردن قیمت هم یعنی گرانی!
آنوقت یارانه بنام فقرا و به کام اغنیاء خواهد شد!
پس اینکه دستوری بخواهیم قیمتها افزایش نیابد یا گشت و بازرسی را بیشتر کنیم درمان “گرانی طبیعی” حاصل از آزاد کردن آن منابع نیست. و فقط جلوی گرانفروشی‌های غیرطبیعی و زیاده خواهانه را میتواند بگیرد.
پلیسی برخورد کردن با گرانی‌های طبیعی متٲثر از تورم و نقدینگی اصلا ظلم به برخی اصناف است.
بنظر می‌رسد شنیدن کارشناسی‌های دیگر و بررسی تجربه قبلی یارانه‌ها در کمیسیون‌های تخصصی و صحن علنی مجلس جهت اصلاحیه‌های لازم، ضروری باشد. - اعتماد عمومی به دولت بسیار پایین است!
شاید بشود اصل را بر اعتماد متقابل دولت و ملت نهاد یا اخلاقا توصیه کرد به دولتمردان اعتماد داشته باشید؛ لکن واقعیت و تجربه‌هاست که اعتماد را می‌افزاید یا می‌کاهد.
این دولت ۶سال هیچ برنامه عدالتی را دنبال نکرده است چرا سال‌های آخر بیاد محرومین افتاده تا یارانه شان دهد؟
تجربه‌ی گرانی ارز در۹۷ و رشد قیمت ها متناسب با آن، و پایین نیامدن گرانی‌اش پس از نوسانات، همین تازگی جلوی چشم ملت است. چگونه دوباره اعتماد کنند که گرانی بنزین، چیزی را گران نمی‌کند؟!
بدتر اینکه با دلایل عدیده نزد برخی کارشناسان ثابت شده، افزایش نرخ ارز به دست دولت و به قصد پرکردن کسری بودجه و مصارف دولت بوده است!
یعنی بجای صرفه جویی، اخذ ۴۰هزارمیلیارد فرار مالیاتی از توانگران و تغییر برخی ردیف‌های بودجه؛ کسری از جیب مردم برداشته شده است!
اینبار نیز در کنار سخن از ۱٨میلیون خانوار، از کسری بودجه هم سخن است!
رئیس دولت در یزد از شرایط بد فروش نفت گفت. ۴۵۰هزار میلیارد بودجه سالانه، فقط ۱۵۰هزارش از مالیات است. ۳۰۰هزار میلیارد مابقی عمدتا باید از فروش نفت تامین شود که شفاف نمی‌گویند تٲمین می‌شود یا نه؟!
جهانگیری می‌گوید با بودجه بتوانیم حقوق کارکنان را بدهیم خیلی کار کرده‌ایم!
اما عایدی گرانی بنزین که اندازه‌ای نیست که کسری بودجه‌ای را جبران کند؟!
یارانه کامل بنزین ۱٨۰هزار میلیارد است و یارانه پنهان کل انرژی حدود هزارهزار میلیارد است. آقای نوبخت نرخ ۳۰۰۰تومانی بنزین را “گام اول” اصلاح خواند. پس ممکن است گا‌م‌های بعدی هم باشد و آن رقم بزرگی برای دولت است.
– برخی کارشناسان هم در همین عایدی ۳۰هزارمیلیاردی بنزین تردید کرده و معتقدند غیر از یارانه جدید به خانوارها، اقلا ۴۰هزارمیلیارد در ماه عاید دولت می‌شود!(نامه حاجی بابایی)
- اینبار شاید حمایت رهبری از مصوبه سران و هزینه از شٲن ولایت، برای بسیاری از مردم اعتمادسازی کند؛ اما خدای نکرده تخلف احتمالی از وعده های دولت، سرمایه اجتماعی برای حکمرانی را بیش از پیش ویران می کند.
- اگر دولت واقعا مشکل کسری بودجه دارد و تنها راه هم برداشتن از یارانه بزرگ انرژی است؛ “اعتماد به مردم” بهترین گزینه بود.
اعتماد به مردم با رو راست سخن گفتن با آنها و طلب کمک شان، ۴۰سال است زیان نداشته؛ اما غافلگیری آنها و رو راست نبودن باآنها لازمه اش اعتماد به دولتی است که تا گرانی ارز سال قبل، خوب عمل نکرده وعملا جیب مردم را خالی کرده است! اینبار هم مصوبه اش را به کل نظام بسته است؛ اگر باز چنان شود اعتماد به همه نظام آسیب جدی تر می بیند. - آقای رئیسی پس از حمایت رهبری، سازمان بازرسی کل کشور را موظف کرد ضمن نظارت دقیق بر محل هزینه کرد درآمدهای ناشی از افزایش قیمت بنزین و ایفای وظایف دولت در جهت جلوگیری از افزایش قیمتها، اجرای کامل تعهدات دولت در برابر مردم از جمله پرداخت به موقع و منظم یارانه‌ها را مستمرا پیگیری نماید تا زمینه برای افزایش اعتماد مردم فراهم شود.
به همین روال، مجلس نیز میتواند اصلاحیه های لازم را برای مهار تورم وگرانی قهری این مصوبه در دستور کار قرار دهد؛ و فرمایش رهبری وحمایت کلی از مصوبه سران را بهانه بی تحرکی خود قرار ندهد.
محسن قنبریان
۹۸/۸/۲۸