سخنرانی ایراد شده توسط حجت الاسلام قنبریان بمناسبت سالگرد رحلت حضرت امام خمینی(ره) در مورخه ۱۲ خرداد ماه ۱۴۰۲، به همّت هیئت محبین الرقیه(س) منتشر میشود.
بایگانی ماهیانه: خرداد 1402
سخنرانی/ تحریف امام
سخنرانی «تحریف امام» ایراد شده توسط حجت الاسلام قنبریان در مورخه ۱۰ خرداد ماه ۱۴۰۲، به همت اندیشکه قصد منتشر میشود.
دریافت نسخه کامل سخنرانی «تحریف امام» | “دریافت از پیوند کمکی“
دریافت بخشی از سخنرانی «تحریف امام» | “دریافت از پیوند کمکی“
حرف‌های اساسی امام در زمینه اقتصاد (مالکیت، انحصار، عدالت، نظام اقتصادی، بیع مضطر، ولایت مطلقه و…)
بسته پیشنهادی برای ایام سالگرد رحلت امام
سخنرانی/ اندیشه های اقتصادی امام و تحریف، تعطیل و تأویل ولایت مطلقه
سخنرانی ایراد شده توسط حجت الاسلام قنبریان در مورخه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲، به همّت اندیشکده قصد منتشر میشود.
اشاره ای به نظریه اقتصادی امام:
- روابط حاکم/ نظام اسلام/ احکام فرعیه
جایگاه ولایت مطلقه فقیه در این گذار:
- تغییر روابط حاکم بر اساس نظام ولو به قیمت تعطیل موقت برخی احکام فرعیه!
تحریف روشنفکران و بدنه کارگزاری:
- ولایت مطلقه، حکومت مطلقه برای گذار از سنت به مدرنیته (نقد مقاله حجاریان در مجله کیان)
کوتاهی قم بلکه همراهی برخی نا آگاهان بروکرات در تأویل ولایت مطلقه به حکومت مطلقه یا ولایت اداری!
پاسخ به دکتر غنی نژاد که توقع دارد ولایت مطلقه بی حجابی را حلال کند!
دریافت «اندیشه های اقتصادی امام و تحریف، تعطیل و تأویل ولایت مطلقه» | “دریافت از پیوند کمکی“
مشاهده و دریافت تقریر «اندیشه های اقتصادی امام و تحریف، تعطیل و تأویل ولایت مطلقه»
مطلب مرتبط: نمای فقه اقتصادی امام
الهیات جنگ دائمی فقر و غنا
نشریه حیات/ “امام تحول” ویژه نامه سی و چهارمین سالروز رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران در خرداد ماه سال ۱۴۰۲ به همراه بازنشر مطلبی از حجت الاسلام قنبریان با عنوان «الهیات جنگ دائمی فقر و غنا» منتشر کرده است.
دریافت فایل یادداشت «الهیات جنگ دائمی فقر و غنا»
حجت الاسلام قنبریان: این حرف شهید مطهری که رئیس مسائل مستحدثه خود سرمایه داری است هنوز در حوزه علمیه مهجور است…
موضوع سخنرانی:
اندیشه اقتصادی امام خمینی (ره)
معرفی کتاب/ کتاب روحی جان سلام
 |
اندیشه ها و دانش های امام خمینی از جذاب ترین فعالیت های علمی است. گرایش ها در سلوک اخلاقی و هم انقلابی او از جذاب ترین نقاط جمع حماسه و عرفان برای روح های متعالی است.
بارها گفته ام ولایت، اولا رابطه دو طرفه مردم با ولیّ است و ثانیا قبل از “نمود” و پوسته حقوقی و فقهی (جعل و اختیارات و وظایف) یک “هستی” و “بود” دارد. همه علوم نافع از عرفان تا فقه در ولیّ مجسم و در مردم کشش و هم فعلیت بخشی با پیوند عمیق بروز می کند.
هزار منبر، توصیف کردن این “بود”؛ به اندازه روایت واقعی رابطه مردم با امام خمینی گویا نیست.
این روزها در کنار فعالیتهای علمی و پژوهشی درباره امام عزیز، کتاب روحی جان سلام واقعا به وجدم می آورد.
مجموعه نامه ها به حضرت روح الله از کودک و زن تا اسیران در بند صدام؛ از ایران و جهان به شکل زیبایی آن حقیقت را تصویر می کند.
بچه های دو مدرسه که بی خبر از هم از سر یک درس در کتاب درسی می خواهند امام را نصیحت کنند تا بچه های مدرسه اسپرینگ دال آمریکا و دختری از آلمان و…
این روزهای پر یادبود از امام، خوب است این کتاب را هم جرعه نوش کنید.
سپاس از جناب پژمان عرب برای گردآوری و تدوین.
این عنوان “روحی جان سلام” هم قصه ای دارد که می خوانید…!
محسن قنبریان
سخنرانی/ نمای فقه اقتصادی امام(ره)
ارائه حجت الاسلام قنبریان در جشنواره علوم انسانی عمار/ ۴خرداد۱۴۰۲
شش مطلب در نمای فقه اقتصادی امام خمینی
- سه مفهوم خاص: احکام فرعی/ روابط یا سیستم/ نظام
- توضیح و تمییز روابط از نظام در بیان شهید مطهری
- احکام فرعی در دو سیستم دو نتیجه می دهند!
- سیستم اقتصادی را چه چیزی درست می کند؟
نمونه ای از استنباط های نظام اقتصادی - مثالهایی از فقه اقتصادی امام
مالکیت چگونه حق اما محدود می شود؟! - جایگاه ولایت مطلقه در این بحث
دریافت «نمای فقه اقتصادی امام(ره)» | “دریافت از پیوند کمکی“
وقتی نصیحت هم خشونت میشود!
چکیده سخنرانی حجت الاسلام قنبریان / شب میلاد امام رضا(ع)۱۴۰۲/ هیات میثاق الشهداء دانشگاه امام صادق(ع)
یک روایت عجیب از امام رضا(ع):
حَدَّثَنَا أَبِی رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُاَللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنِ اَلرَّیَّانِ بْنِ اَلصَّلْتِ قَالَ: جَاءَ قَوْمٌ بِخُرَاسَانَ إِلَى اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَقَالُوا إِنَّ قَوْماً مِنْ أَهْلِ بَیْتِکَ یَتَعَاطَوْنَ أُمُوراً قَبِیحَهً فَلَوْ نَهَیْتَهُمْ عَنْهَا فَقَالَ لاَ أَفْعَلُ فَقِیلَ وَ لِمَ قَالَ لِأَنِّی سَمِعْتُ أَبِی یَقُولُ اَلنَّصِیحَهُ خَشِنَهٌ[۱].
صدوق با سند صحیح روایت می کند که گروهی سراغ امام رضا(ع) در خراسان [ایام ولایتعهدی] آمدند. مردم به امام گفتند گروهی از اهل بیت شما [همانها] کارهای قبیح و زشت انجام می دهند کاش آنها را نهی از منکر کنی! فرمود: چنین نمی کنم! عرض شد: چرا؟! فرمود: از پدرم می شنیدم که می فرمود: نصیحت خشن است!
یعنی ایجاد واکنش در طرف می کند و از نصیحت تلقی و برداشت بدی می کند لذا اثر نمی کند!
واضح است این روایت معتبر، معارض ادله قطعی وجوب نهی از منکر نیست. دنبال نسخ آن حکم نیست!
برخی فقهاء حمل بر عدم شرائط (فوران فتنه) کرده اند! برخی “قبیحه عرفی” گرفته اند که حرام نباشد و نهی از آن واجب نباشد! برخی توضیح و تأویلش را به اهلش سپرده اند!
ما می خواهیم این دوره و شرایط از زندگی امام رضا(ع) با این گروه از اهلبیتش را بفهمیم!
نصیحت (نرم ترین مرتبه نهی از منکر) چه وقت خشن و بی اثر می شود؟!
بستره تاریخی این روایت
روایت درباره “قوم من اهل بیتک” هست. امام رضا(ع) هم می فرماید “لانی سمعتُ ابی یقول” پس این وضعیت خانوادگی و فامیلی از زمان امام کاظم(ع) اقلا درباره بعضی از خویشان بوده است.
نشانه هایی از این وضعیت شکاف و اختلاف :
- جاسوسی از امام کاظم(ع)!
برادر زاده امام کاظم(ع) و پسر عموی امام رضا(ع)؛ علی بن اسماعیل جعفرالصادق(ع) با وجودی که امام کاظم(ع) به او کمک مالی می کرد، به سمت هارون الرشید و سعایت از امام رفت. هموست که به یحیی بن خالد خبر داد از شرق و غرب اموال به سوی او سرازیر است[۲]…
اینطور موجب سخت گیری بیشتر بر امام شد. - تهمت عدم طیب مولد به امام جواد(ع)!
امام رضا(ع) بچه دار نشد تا آخر عمر خداوند به او جوادالائمه را داد. شایعاتی بالاگرفت که نعوذ بالله مادر امام جواد(ع) خیانت کرده و ایشان فرزند امام رضا(ع) نیست. تعدادی از امامزادگان هم تحت تاثیر قرار گرفته و امام را مجبور به آوردن قیافه شناس کردند! عمو زاده و برادر زاده و عمه و… در باغی جمع شده و لباس دهقان بر تن امام رضا(ع) کرده و قیافه شناس آوردند تا نسب امام جواد معلوم شود[۳]!!! - برادری که امام را به دادگاه کشید!
امام کاظم(ع) لعنت کرده بود جز امام رضا(ع) مهر وصیتنامه را باز کند. فقر و مضییقه ای که به خاندان او تحمیل می شد موجب شد عباس برادر امام رضا(ع) از او بر سر ارث و میراث نزد قاضی مدینه (ابوعمران طلحی) شکایت کند! ۴شاهد هم حاضر شد.
عباس گفت در وصیت نامه پدر گنجی است که او (امام رضا) می خواهد پنهان کند و خودش بردارد!…
اینجا حتی شهود (اسحاق پسر امام صادق و عموی او) علیه عباس شدند که هرروز کار ناشایستی از تو سر می زند و این کار تو نیز نظیر همان کار زشتی است که دیروز انجام دادی!
قاضی ادعای او را نپذیرفت و به امام رضا(ع) گفت: برخیز ای ابالحسن! شکایت برادرت بی مورد است…
عباس باز اصرار کرد و اینبار خود مهر وصیت را شکست و آنرا بلند خواند و معلوم شد پدر، امام رضا را وصی اموال و موقوفات کرده است.
اینجا حتی به پدر هم جسارت کرد[۴]… - ماجراهای سیاسی مورد اختلاف!
در این برهه قیامهایی رخ داد که برخی بنی هاشم در آنها بودند و امام هم دعوت می شد و نمی پذیرفت!
قیام دیباج عموی امام!
محمدبن جعفر (معروف به دیباج) در سال۱۹۹ در مکه زره پوشید و بیعت جمع کرد. سال۲۰۰ خود را امیرالمومنین خواند! و بعد بخاطر عارضه در چشم گفت: شنیده ام یکی از چشمان مهدی عارضه دارد(!) امیدوارم مهدی موعود من باشم[۵]!
امام رضا(ع) به او فرمود: عموجان پدر و برادرت را تکذیب نکن! امر خلافت تو سرانجام ندارد[۶]!
عاقبت هم شکست خورد!
قیام زیدالنار!
زید برادر امام هم در بصره خانه عباسیان را آتش زد و هرکس لباس عباسیان داشت می سوزاند. طوری که به زیدالنار معروف شد!
باز دستگیر شد و مامون بر امام منت نهاد و بخاطر او آزادش کرد! امام رضا(ع) زید را سرزنش کرد و گفت تا آخر عمر با او حرف نمی زند[۷]!
برادر دیگر که قصاب خطاب شد!
ابراهیم برادر دیگر امام باز در سال۲۰۰ در جریان قیام ابوالسرایا با عده ای از خاندان به سمت یمن رفت و بر بعض آن مستولی شد. طوری با مردم بدرفتاری کرد که مردم او را قصاب خواندند[۸]!
او هم شکست خورد!
مجموع این موارد بستره آن روایت را روشن می کند که علیرغم ولاء اغلب خانواده با امام رضا(ع)، کشمکش ها و درگیری ها و شکافها و اختلافها هم در بین خانواده بوده است.
به تعبیر دیگر ولاء اجتماعی در بین بخشی از این خانواده آسیب دیده است. این ولاء و پیوند، خاستگاه امر به معروف و نهی از منکر است(۷۱توبه). در چنین فضایی البته امربه معروف و نهی از منکر نرم و نصیحت گونه هم خشونت آمیز جلوه می کند و “النصیحه خشنه”!
در چنین شرایطی چه باید کرد؟! امام رضا(ع) چه کرد؟!
خداوند امربه معروف را “مصلحه للعوام” (تامین کننده مصلحت عمومی) قرار داده است. چون وظیفه همگانی اش قرار داده، عادتا عمده منکرات با همین امر و نهی لسانی و نرم در جامعه تصحیح می شود و سهم اندکی برای قوای قهریه و نهی از منکر یدی می ماند.
اگر آن بخش معظم و بزرگ دچار قفل شدگی شد، همه منکرات به سر قوه قهریه می ریزد و عادتا از او برنمی آید! لذا این قفل شدگی باید باز شود.
امام رضا(ع) در چنین شرایطی که نصیحت نرم هم خشونت تلقی می شد سراغ خاستگاه امر و نهی یعنی همان ولاء اجتماعی رفت تا از آنجا قفل را باز کند!
صله و احسان
بارها به عرض رسیده که روی دیگر ولاء امربه معروف، مأوا دادن و یاری و نصرت است(۷۲انفال). همو که موظف به یاری، پرده پوشی، حمایت و… است موظف به تصحیح عیوب با امر و نهی زبانی هم هست.
امام رضا(ع) به ابراهیم برادرش که با عباس برادر دیگر ماجرای دیگری ساخته بود و منکر فوت امام کاظم(ع) شده بود، احسان کرد. فرمود: من اول ذی حجه پس از آنکه او به سبب نداشتن مخارج زندگی مجبور شده بود که زنانش را طلاق دهد و بردگانش را آزاد کند، هزار دینار بدهی او را پرداختم با وجود این او چنین ادعا می کند ولی حتما تو آنچه یوسف از برادرانش کشید را شنیده ای[۹]…
در کنار این احسان و حمایت او را هم نهی از منکر کرد که پیامبر(ص) هم وفات کرد…
در ماجرای شکایت عباس از امام رضا(ع) دست از این احسان و یاری نکشید فرمود: به خدا سوگند تا وقتی زنده باشم از همراهی با شما و احسان به شما کوتاهی نمی کنم و شما هرچه می خواهید بگویید[۱۰].
این تعادل زیبا و سازنده است: هم ولاء یاری و حمایت، هم ولاء نهی از منکر. برخی فقط اولی و برخی فقط دومی را می گیرند و موجب آن قفل شدگی یا اباحه منکرات می شوند.
یک استثناء!
در مورد دیباج می بینیم امام رضا(ع) می فرماید: من بر خود چنین قرارداده ام که سقف خانه ای بر من و او سایه نیاندازد!
چرا اینجا ارتباط و پیوند و احسان نه؟!
می فرماید: این هم احسان و صله است زیرا هرگاه عمویم نزد من می آید و بر من داخل شود پس از آن درباره من هرچه به مردم بگوید مردم او را تصدیق می کنند ولی اگر بر من داخل نشود و من هم بر او داخل نشوم اگر چیزی در مورد من بگوید گفته اش مورد قبول مردم واقع نمی شود[۱۱].
معلوم است کسی که ادعای امیرالمومنین بودن دارد از دیدارها سوء استفاده و از امام رضا(ع) هزینه میکند. در چنین صورتهایی که اغراء به جهل می شود و مردم فریب می خورند البته آنجور رابطه و پیوند مضر است.
احیاء و گسترش امامت
از مهمترین عوامل پیوند اجتماعی و تحکیم ولاء اجتماعی، تحکیم اعتقادات مشترک مثل امامت است. بموالاتکم ائتلفت الفرقه. با دوستی اهلبیت، تفرقه ها و پراکندگی ها جمع می شود. امام رضا(ع) بسیار در این زمینه تلاش کردند و مفهوم امامت و ولایت را در امت اسلامی گستراندند.
هر ناهی از منکر خوب است سخنی در تقویت عوامل وحدت ملی (محبت اهلبیت، وطن دوستی و…) داشته باشد.
* تفصیل مطالب و نکات را در فایل صوتی بشنوید
[۱] عیون اخبار الرضا ج۱ص۲۹۰
[۲] ر.ک: بحار ج۴۸ص۱۲۲
[۳] ر.ک: کافی ج۱ص۳۲۲
[۴] ر.ک: عیون اخبارالرضا ج۲ص۴۲تا۴۴
[۵] ر.ک: کامل ابن اثیر ج۶ص۳۱۱و مقاتل الطالبین ترجمه جواد فاضل ج۲ص۳۱۳
[۶] ر.ک: عیون ترجمه رسول محلاتی ج۱ص۱۶۸
[۷] ر.ک: عیون اخبار الرضا ج۲ص۲۳۵
[۸] ر.ک: ترجمه تاریخ طبری ج۱۳ص۵۶۳۸
[۹] ر.ک: الکافی ج۱ص۳۸۰و۳۸۱
[۱۰] ر.ک: عیون اخبار الرضا ج۲ص۴۲تا۴۴
[۱۱] ر.ک: عیون اخبار الرضا ج۱ص۲۲۱
کلیپ/ بازخوانی ایده سیاسی و فرهنگی امام خمینی در مواجهه با تحجر و تجدد
ششمین محفل گفتگو محور فکرت، به «بازخوانی ایده‌ی سیاسی و فرهنگی امام(ره) در مواجهه با تحجر و تجدد» پرداخته است. بخش‌هایی از ارائه حجت الاسلام قنبریان منتشر میشود. پیشتر فایل صوتی این نشست منتشر شده بود.
امام خمینی را باید شنید
- امام‌خوانی را نباید به کسی نیابت دهیم. سخن امام(ره) هنوز شنیدنی است. باید هر کس بصورت مستقیم آثار امام را بخواند و حلقه‌های صحیفه‌خوانی با همت بدنه اجتماعی راه‌اندازی شود.
- چون هر شخص، موسسه یا سازمانی از دیدگاه خودشان امام را بازخوانی میکند. به همین دلیل است که نخبگان باید اهتمام به این امر داشته باشند.
- اگر بدنه حزب‌اللهی با امام(ره) آشنا نباشد، زمینه استفاده ابزاری از امام(ره) نیز فراهم میشود که هر کسی امام خمینی را به نفع خودش مصادره میکند. همچنان امام خمینی تنها گزینه برای ماست.
مردم در عهد ولایت «اکثرهم لایعقلون» نیستند
بعضی‌ها می‌گویند مردم غرب زده‌اند ولی امام خمینی خلاف این عقیده را دارد. البته مردمی که در عهد با ولی هستند را نمیشود گفت که اکثرهم لایعقلون. این گفته درست نیست. اولین خصوصیتی که این مردم دارند این است که در عهد با ولیّ در آمدند. امام خمینی(ره)، جامعه‌ای که در ۲۵۰ سال اخیر تطوراتی داشته را به سرانجام رسانده و تجدّد نتوانسته در تغییر ایران موفق باشد و ایران خودش را از آن فاصله داده است.
این زمین کج است!
- امروز وقتی از فقه گفته میشود منظورشان فقه قبل از امام خمینی است و این یعنی ارتجاع به گذشته. فقه قبل از امام، تفاوتش به این نیست که این مکتب آقای خویی است یا مکتب امام خمینی؟! دعوا سر این زمین کجی است که باید صاف شود.
- این زمین کج است که سرمایه‌داران، ثروتمندتر و فقرا، فقیرتر میشوند. فقه امام خمینی(ره) آمده بود تا این زمین را صاف کند. امام(ره)، انقلاب کرد که این زمین کج را صاف کند؛ چون منافع محرومان مهم است.
تا ولاء اجتماعی نباشد امر به معروف اصلا شدنی نیست. این ولاء امروز آسیب دیده است اگر ترمیم شود باب گفتگو باز میشود.
از ریان بن صلت مروى است که گفت قومى در خراسان نزد حضرت رضا(علیه السّلام)آمدند و عرض کردند که گروهى از اهل بیت تو مرتکب اعمال قبیحه میشوند کاش آنها را از آن اعمال نهى میفرمودى فرمود چنین کارى نکنند عرض کردند چرا فرمود زیرا که از پدر بزرگوارم شنیدم که «اَلنَّصِیحَهُ خَشِنَهٌ» نصیحت زبر و درشت است بر شنونده و از این جهت مشکل تاثیر کند.