آنچه امام آنروز می‌دید ولی برخی امروز هم نمی‌بینند!

امام‌خمینی(ره) با قبه و بارگاه حتی برای علماء ربانی مخالف نبود، بخصوص اگر مجتهدی مجاهد و انقلابی و شهیدی مثل مدرس باشد.
لذا در مقابل خط رژیم پهلوی که نسیان مدرس و اختفاء و تخریب قبر او در دستورش بود، امام پس از انقلاب در بین این همه مجتهد و عالم ربانی از دنیا رفته، دستور بازسازی قبر او را دادند. اما نگاه متعالی امام در آنجا هویداست که “احیاء روحیه و بینش مدرس” را مقدم می‌شمارد: “برماست که ابعاد روحی و بینش سیاسی و اعتقادی او [مدرس] را هرچه بهتر بشناسیم و بشناسانیم و با خدمت ناچیز خود مزار شریف دور افتاده او را تعمیر و احیاء نماییم”. (۲۸شهریور۶۳)

امام با تجلیل‌های بی‌محتوا موافق نبود. “صرف گنبد و بارگاه برایش موضوعیت نداشت”. لذا حرم مجلل رسول الله(ص) هم اگر نماد رژیم سفیانی و اسلام آمریکائی سعودی و نمونه برای خادمین حرمین شدن آن‌ها می‌شد را زیر سؤال می‌برد و می‌فرمود: “رسول الله نیازی به مساجد اشرافی و مناره های تزییناتی ندارد”(۲۹تیر۶۷). درحالی که چنین سخنی را درباره حرم باشکوه ثامن الحجج(ع) نداشتند. بلکه آن را “مرکز ایران” می‌شمردند(صحیفه امام ج۱۶ص۳۸۸) چرا که آن را برای “بقای اسلامیت جمهوری اسلامی” [اسلام انقلابی و کفرستیز] و “مشرف شدن این جمهوری به حضور بقیه الله(ع) و حل مسائلش خدمت ایشان” می‌خواست(ر.ک: همان).
بخاطر اینکه ساخت و ساز و مجلل‌سازی‌ها “موضوعیت” و “اصالت” نیابد و هدف‌ها -که ساخت بینش کفرستیز بین مسلمانان است و مضمون همه زیارات- فراموش نشود، در فرمان ساخت مصلای پایتخت تأکید کردند: “ان شاء الله در کنار ساختن مصلای تهران در ساختن بینش کفر ستیزی مسلمانان موفق باشید. ضمنا سادگی مصلی باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد و شدیدا از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیری شود”(۲۳آبان ۶۷).

انگار امام آنروز نگران بود روزی جای “بینش کفرستیز” و “روحیه مدرس”، “ساختمان و بناء آبروی اسلام یا عالمان ربانی شود”! هرچه آن عالم ربانی‌تر، بارگاهش مجلل‌تر و آبرومندتر!
خیلی مشتاقم بدانم هم مباحثه‌ی آن امام عزیز -حضرت آیت الله حسن فرید گلپایگانی از عالمان بزرگ تهران- در نامه‌اش چه پیشنهادی به امام عزیز داده بود که ایشان در پاسخش نوشتند: “بهتر است که بنده و شما در فکر قبه و بارگاه نباشیم که اینها برای هیچکس سودی ندارد، آنچه می‌دانید سود دارد عمل خداپسند است…”.(صحیفه امام ج۲۰ص۲۴۵).
نامه‌ی آن عالم و مجتهد بزرگ تهران را نیافتم اما ظاهرا باید پیشنهادی مبنی بر قبه و بارگاه بوده باشد. قبه و بارگاه هم برای زنده‌گان نیست و علی‌الظاهر برای عالمان از دنیا رفته یا زنده‌گانی که از دنیا می‌روند بوده است که امام چنین پاسخ داده‌اند!
این نگرانی امام را امروز محقق شده داریم می‌بینیم:

• گنبد و بارگاهی برای قبر آینده برخی بزرگان(…)!
• مدرسه‌ای مجلل و منحصر به فرد برای آینده مرجعیت برخی فاضلان(…)!
• مسجدی روی آب در جزیره توریستی ایران برای رونق جاذبه گردشگری آنجا(به گفته امام جمعه‌اش)!
• امامزاده‌ای با سونا و جکوزی (زیرزمین آن به گفته نماینده مجلس/زمین وقفی جوار آن و جزء مجموعه امامزاده به گفته مدیریت امامزاده) (باهزینه ۳۰میلیارد از بیت‌المال به گفته نماینده مجلس/۱۴میلیارد به گفته مدیریت امامزاده)!
• تخریب گلدسته کاشی کاری شده امامزاده دیگر و ساخت مجلل‌تر آن با هزینه بیت‌المال در شهری که خیابان‌هایش آسفالت درست و حسابی هم ندارد!
  و…

اینها و مثل اینها یعنی اصل شدن بناء و “آبروشدن ساختمان” و فرع شدن و فراموش شدن هدف از مزار امامزاده‌ها و مساجد و مدارس علمیه.
آنها که دقائق و ظرائف سخنان خمینی بزرگ را کمتر درنگ می‌کنند و آنها را سخنرانی -نه فقاهت و اجتهاد- تلقی می‌کنند شاید الان آیه تعظیم شعائر را برای هزارمین بار سر دست بگیرند همه موارد را توجیه و رویه شدنش را هم نبینند! اما این نقد و ابرامها اگر فرصتی برای رسیدن به افق پرواز آن مجتهد کم‌نظیر تاریخ تشیع شود، جای بسی شکرگزاری است.
ان‌شاء‌الله در فرصتی این نظرگاه خاص امام عزیز کامل‌تر تبیین و مبانی فقهی آن بیان می‌شود.

محسن قنبریان ۹۷/۳/۲۹