بحث های مقدماتی
- اندکی درباره خود نهج البلاغه
- درباره نامه ۵۳:
– نهج البلاغه یکی از ۱۲ تالیفی که نامه ۵۳ را آورده!
– سند سُنی و سندهای شیعی نامه!
-موقعیت جهانی نامه!
-نمای کلی نامه!
دریافت جلسه نخست «درس‌هایی از نهج البلاغه» | “دریافت از پیوند کمکی“
شرح نامه ۵۳ / جلسه اول
حجت الاسلام محسن قنبریان
مقدمات
۱٫ خود نهج البلاغه
– آقابزرگ تهرانی ۱۵۰ شرح کلی یا موردی از نهج البلاغه را ادعا کرده!
– حتی شرح مسیحی مثل “روائع نهج البلاغه” جرج جرداق وجود دارد.
– ۱۲۷موسسه تحقیقاتی و انتشاراتی درباره نهج البلاغه در جهان!
اما تا سخن از احیای نهج البلاغه بخصوص تسری اش به گفتمان های سیاسی میشود برخی نگران انحراف و التقاط و تجدید مجاهدین خلق و فرقان می شوند!
عجیب اینکه بر آموزه های پوپر و هابز و… در گفتمان های سیاسی دهه های اخیر اینقدر حساسیت نبود!
– آن مقدار از این نگرانی که موجه است:
– همه نهج البلاغه صحیح السند نیست!
– نهج البلاغه همه دین نیست و منابع دیگر را هم باید دید.
۲٫ نامه ۵۳ (منشور حکومتی به مالک اشتر)
آن نگرانی درباره این نامه نیست چون:
– سنداً معتبر است
– دلالتاً هم حضرت امیر(ع) در مقام بیان بوده و جامع آنچه برای حکومت داری لازم می دانسته نوشته است. (باعین حال ما در هر فقره روایات دیگر راهم می بینیم)
سید رضی هم درباره آن نوشته: این طولانی ترین نوشته ی امام(ع) و جمع کننده ترین برای محاسن (در حوزه حکمرانی) است.
نامه ۵۳ در تالیف ۱۲ نویسنده بزرگ شیعه و سنی:
۱٫ دینوری در المجالسه و جواهر العلم
۲٫ ابن شعبه حرّانی در تحف العقول
۳٫ قاضی نعمان در دعائم الاسلام
۴٫ ابوالحسن محمد بن یوسف عامری نیشابوری
۵٫ سید رضی در نهج البلاغه
۶٫ محمد بن سلامه قضاعی(بخشی از آن)
۷٫ بهاء الدین ابوالمعالی (مطابق متن سید رضی)
۸٫ ابن عساکر در تاریخ مدینه دمشق(مطابق متن دینوری)
۹٫ شهاب الدین نویری(با اختلاف اندک از نهج البلاغه)
۱۰٫ ابوالفداء دمشقی(مطابق متن ابن عساکر)
۱۱٫ احمد بن علی قلقشندی(با اختلاف اندک از نهج البلاغه)
۱۲٫ متقی هندی در کنزالعُمال(بخشی از متن ابن عساکر و دینوری)
سند نامه:
۱٫ سلسله سندی که دینوری و ابن عساکر نقل کرده اند. (برای اهل سنت)
۲٫ دو سند نزد شیعیان:
الف) سند نجاشی در کتاب رجال خود ذیل اسم اصبغ بن نباته:
– ابن جندی: استاد نجاشی
– ابن همّام: کاتب اسکافی و از راویان ثقه
– حِمیَری: صاحب قرب الاسناد از اصحاب امام عسکری(ع) و ثقه.
– هارون من مسلم: از اصحاب امام عسکری(ع) و ثقه.
– حسین بن عَلوان: از راویان ثقه
– سعد بن طریف: که شیخ طوسی او را از اصحاب امام سجاد(ع) و صحیح الحدیث می داند.
– اصبغ بن نُباته: از اصحاب خاص امیرالمومنین(ع)
ب) سند شیخ طوسی در الفهرست ذیل اسم اصبغ بن نباته:
اخبرنا بالعهد ابن ابی جیّد عن محمد بن الحسن عن الحمیری عن هارون بن مسلم و الحسن بن ظریف جمیعا عن الحسین بن علوان الکعبی عن سعد بن طریف عن الاصبغ بن نباته عن امیرالمومنین(ع)/ همه ثقه اند پس نامه معتبر است.
موقعیت جهانی:
• ثبت در سازمان ملل بعنوان نخستین منشور حکومتداری(به نقل از نماینده سابق ولی فقیه در سازمان حج)
• در برنامه عمران ملل متحد/ گزارش توسعه انسانی جامعه عرب/۲۰۰۲(به نقل از دکتر ظریف)
• مورد توصیه نهادهای بین المللی به کشورهای عربی در آستانه بهار عربی( بیداری اسلامی)
نمای کلی نامه:
دو سؤال کلی و مهم حوزه حکومت را پاسخ دارد:
– چه کسی حکومت کند؟
حاکم و اصول و اخلاق مربوط به او
– چگونه حکومت کند؟
اصول و قواعد حکمرانی! بالتبع مباحث عالی علوم اجتماعی و روانشناسی اجتماعی و...