۹٫ آخور شکنی و آخر بینی

دوکلمه نزدیک به هم در قرآن داریم یکی نیکو، یکی مذموم: “عزم” و “همّ”

در مذمت زلیخا می فرماید “لقد همّت به”: به یوسف گرائید. والبته یوسف هم اگر “برهان رب” نبود به او می گرائید.(وَهَمَّ بِهَا لَوْلا أَن رَّأَى بُرْهَانَ رَبِّه)

“عزم” تحریک شدن و میل کردن و اقدامی است که از “عقل” و “حزم”(دوراندیشی)پدید آید:
امیرالمؤمنین (ع)فرمود :”اصل العزم الحزم”:ریشه عزم دوراندیشی است.

اما “همّ” تحریک شدن و میل کردن و اقدامی است که از خیال و “وهم” سرچشمه گرفته باشد. زلیخا ،”خیال” یوسف را پرورید و در “واهمه” خویش او را دوست و محب خود گمان کرد از اینجا به او تحریک شد.

انسان وقتی “آخور بین” شد و پی شهوات زودگذر افتاد “همّ” در او پدید می آید و وقتی “آخر بین” شد و احتیاجات آن را یافت تا رفع کند “اهل عزم” می شود.

روزه ، فاصله شدن بین انسان و “آخور” خویش است و توجه دادن به “آخر” خویش. لذا تحریک و میل عمومی او به شهوات زودگذر را می شکند و میل و عزم به مایحتاج اخروی را بیشتر می کند.

لذا امام صادق(ع) کارکرد نهم روزه را “انکسار الهمه” شمرد.